Hoe herken je pijn en ongemak bij katten?

Waarom verbergen katten pijn?

In het wild is het tonen van zwakte een direct gevaar voor overleving. Roofdieren en rivalen richten zich op de zwakste schakel, en daarom hebben katten geleerd om signalen van pijn of ziekte te maskeren. Hoewel huiskatten niet dezelfde bedreigingen ondervinden als hun wilde neven, behouden ze dit instinctieve gedrag. Dit maakt het voor ons als eigenaren essentieel om aandacht te besteden aan zelfs de kleinste veranderingen in hun gedrag.

Tekenen van pijn en ongemak

Katten communiceren niet zoals wij dat doen, maar ze communiceren met lichaamstaal, gedrag en subtiele veranderingen kunnen veelzeggend zijn.
Hieronder enkele van de meest voorkomende tekenen van pijn en ongemak bij katten:

Veranderingen in gedrag

• Terugtrekken en isoleren: Een kat die normaal gesproken sociaal en speels is, maar zich plotseling terugtrekt, kan pijn ervaren. Ze kunnen minder tijd doorbrengen met hun eigenaren, zich verstoppen, of minder interesse tonen in activiteiten die ze normaal leuk vinden.
• Agressie: Sommige katten die pijn hebben, worden agressiever of prikkelbaar. Dit kan zich uiten in blazen, grommen, of zelfs bijten wanneer ze worden aangeraakt op een pijnlijke plek.
• Verhoogde rusteloosheid: Katten kunnen nerveus of rusteloos worden, zich constant verplaatsen of herhaaldelijk hun slaapplaats veranderen.

Veranderingen in eet- en drinkgedrag

• Verminderde eetlust: Als je kat plotseling minder eet of zelfs helemaal stopt met eten, kan dit een teken zijn van pijn, bijvoorbeeld in de mond of maag, of ze kunnen misselijk zijn door interne pijn of ongemak.
• Minder drinken: Pijn kan ervoor zorgen dat katten minder dorst hebben, wat kan leiden tot uitdroging. Dit is vooral gevaarlijk bij katten, omdat ze al van nature niet veel drinken.
• Veranderingen in voorkeuren: Sommige katten vermijden hard voedsel en geven de voorkeur aan zachtere voeding wanneer ze pijn hebben in hun mond of kaak.

Veranderingen in verzorgingsgedrag:

• Verwaarlozing van verzorging: Een kat die stopt met zichzelf te verzorgen, kan pijn ervaren. Dit kan resulteren in een onverzorgde vacht, klitten, en zelfs huidinfecties. Gebrek aan verzorging is vaak een indicatie dat er iets mis is.
• Overmatig likken: Sommige katten gaan het tegenovergestelde doen en likken obsessief aan een bepaald gebied. Dit kan wijzen op pijn of irritatie op die plek, zoals een gewrichtsprobleem of huidontsteking. Ook kan er sprake zijn van interne problematiek, bijvoorbeeld bij blaasproblemen kunnen katten obsessief gaan likken op de buik waardoor deze plek helemaal kaal wordt.

Moeite met bewegen:

• Kreupelheid of stijfheid: Katten met gewrichtsproblemen, zoals artritis, kunnen moeite hebben met lopen, springen, of zelfs opstaan. Ze kunnen kreupel lopen of stijver bewegen dan normaal.
• Vermijden van beweging: Als je kat minder actief is, niet meer wil springen of bepaalde plaatsen vermijdt waar ze vroeger graag kwamen, kan dit een teken zijn van pijn.
• Moeite met opstaan: Katten met pijn kunnen langer in dezelfde positie blijven liggen omdat bewegen ongemakkelijk of pijnlijk is.

Veranderingen in vocaal gedrag:

• Meer miauwen: Katten die pijn hebben, kunnen vocaal meer uiting geven aan hun ongemak. Dit kan zich uiten in herhaaldelijk miauwen, janken, of zelfs huilen, vooral als ze worden aangeraakt.
• Verandering in toon: De toon van hun miauwen kan veranderen; het kan luider, hoger of juist lager worden, afhankelijk van de pijn die ze voelen.

Veranderingen in lichaamshouding en uiterlijk:

• Gebogen houding: Katten met buikpijn of ongemak in de rug kunnen zich in een gebogen houding houden, waarbij hun buik dicht bij de grond is en hun rug bol staat.
• Opgetrokken oren en afgeplatte ogen: Let op de positie van de oren en de ogen. Eenvoudigweg de oren naar achteren trekken of de ogen half sluiten kan wijzen op pijn.
• Minder helder uit de ogen kijken: Soms kan het zijn dat het lijkt of de kat in de verte aan het staren is of dat de blik iets minder helder/fris is.

De Feline Grimace Scale

Een nuttige tool om pijn bij katten te herkennen is de Feline Grimace Scale (FGS), een wetenschappelijk onderbouwde methode die is ontwikkeld om pijn bij katten objectief te beoordelen. Deze schaal kijkt naar subtiele veranderingen in gezichtsuitdrukkingen van katten om pijnniveaus in te schatten. De FGS richt zich op vijf belangrijke gezichtsuitdrukkingen:

1. Oogspanning: Gespannen ogen of gedeeltelijk gesloten ogen kunnen wijzen op pijn.
2. Oorpositie: Oren die naar de zijkant of naar achteren zijn getrokken, zijn vaak een teken van ongemak.
3. Snorhaarpositie: Snorharen die naar voren zijn gericht of juist strak tegen het gezicht aanliggen, kunnen wijzen op stress of pijn.
4. Hoofdpositie: Een hoofd dat lager wordt gehouden dan normaal of een neerwaartse blik kan een teken van pijn zijn.
5. Spanning van de mond en de neus: Gespannen spieren rond de mond en neus, of een lichte frons, kunnen duiden op ongemak.

De Feline Grimace Scale is een handige manier om de gezichtsuitdrukking van je kat te beoordelen, vooral als je onzeker bent of je kat pijn heeft. Deze tool kan zowel door dierenartsen als eigenaren worden gebruikt om beter te begrijpen hoe je kat zich voelt, en kan helpen bij het nemen van beslissingen over verdere zorg of behandeling.

Hoe pijn bij katten te beheren

Het eerste wat je moet doen als je vermoedt dat je kat pijn heeft, is een afspraak maken bij de dierenarts. Een professionele diagnose is essentieel om de oorzaak van de pijn vast te stellen en een geschikt behandelplan op te stellen.

• Medische behandeling: Afhankelijk van de oorzaak van de pijn kan de dierenarts pijnstillers, ontstekingsremmers of andere medicatie voorschrijven om het ongemak te verlichten.
• Aanpassingen in de yhuisomgeving: Kleine aanpassingen kunnen een groot verschil maken voor een kat die pijn heeft. Dit kan variëren van het plaatsen van zachte bedden op laaggelegen plekken tot het aanbieden van verwarmde ligplekken.
• Dieet en supplementen: Soms kunnen aanpassingen in het dieet of toevoegingen zoals glucosamine en chondroïtine helpen bij het ondersteunen van gewrichten en het verminderen van pijn.

Het belang van regelmatige controle

Pijn kan een grote impact hebben op de kwaliteit van leven van je kat. Regelmatige controles bij de dierenarts zijn cruciaal, vooral als je kat ouder wordt of al bekende gezondheidsproblemen heeft. Het behandelen van chronische pijn is een voortdurende inspanning, maar kan het verschil maken in hoe comfortabel je kat zich voelt.

Je kat verdient het om zonder pijn en ongemak door het leven te gaan, en jij hebt de macht om dat mogelijk te maken. Door aandacht te besteden aan de subtiele signalen die ze afgeeft, kun je tijdig ingrijpen en haar de zorg bieden die ze nodig heeft. Laat haar niet in stilte lijden. Boek een consult en ontdek hoe we samen haar welzijn kunnen verbeteren, of het nu gaat om pijnmanagement, voeding, of gedragsbegeleiding. Samen kunnen we zorgen voor een gelukkiger en gezonder leven voor je kat.